De kracht van mentale weerbaarheid
Mindset is alles. Aan al ons gedrag gaat denken vooraf. Bewust of vaak onbewust. Niet zelden heeft de manier waarop je ‘in de wedstrijd zit’, je veel gebracht. In je leven en loopbaan. In je jeugd. En later, in eerdere fasen van je leven en loopbaan. Maar niet zelden lopen mensen stuk op zichzelf. Dan klopt het plaatje niet meer. Dan lopen ze vast. Dan is er iets in je mentale programmering dat niet meer voor je werkt. Maar tegen je. En dan geldt: een (denk)fout die je telkens herhaalt is een besluit.
Lees in deze blog het aangrijpende en waargebeurde praktijkvoorbeeld van Mark die klip en klaar liet zien hoe hij een flinke stap voorwaarts kon maken op het gebied van mentale weerbaarheid, vitaliteit en werkgeluk.
Een (denk)fout die je telkens herhaalt, is eigenlijk een besluit.
Afgelopen jaar wendde Mark (uiteraard een fictieve naam omwille van zijn privacy) zich tot mij met de coachvraag: ‘Hoe kan ik tevredener zijn met mezelf en gelukkiger worden?’ Mark is een gedreven professional, die zo veeleisend is ten opzichte van zichzelf, dat hij bijna over de rand van het burn-outravijn viel… We dalen af in de krochten van de mindset, belemmerende overtuigingen en overlevingsstrategieën van coachee Mark.
Situatieschets
Mark is 51 jaar, 27 jaar getrouwd, heeft twee dochters, woont en werkt in Utrecht. Hij heeft een hbo-diploma accountancy, diverse post-hbo-opleidingen gedaan en werkt al 28 jaar bij een accountantskantoor als fiscalist. Naast zijn werk is hij ook een gedreven trainer van een A-selectie van een voetbalclub in de top van het amateurvoetbal. Op het moment dat hij zich meldt, gaat het niet goed met Mark. Hij is uit balans, slaapt slecht en te weinig, heeft een werkweek van minimaal zestig uur (veertig uur bij zijn werkgever en twintig uur als betaalde hoofdtrainer), maar werkt ook stelselmatig vijf tot tien uur per week over, is behoorlijk vermoeid, een ‘beetje opgebrand’ en ervaart veel spanning, onrust en ontevredenheid over zichzelf. In het eerste gesprek wordt al duidelijk: hij is voor zijn omgeving een ontzettend sympathieke kerel, maar naar zichzelf vooral bikkelhard en superkritisch. Of zoals ik als zijn coach later provocatief opwierp: ‘Als ik het goed begrijp, ben je voor anderen een ronduit aimabele vent, maar voor jezelf eigenlijk een ploert…’ wat Mark zonder aarzeling beaamde.
Er wordt in overleg een plan van aanpak voor het coachtraject uitgedacht met het accent op versterking van primair vitaliteit, namelijk eerst zorgen dat Mark niet ‘omvalt’, met een praktisch vitaliteitsplan gericht op meer rust- en energiegevers, en vervolgens het vergroten van zelfvertrouwen en manieren om beter voor zichzelf te zorgen. Met daarbij de centrale reflectievragen: waar komt zijn negatieve manier van denken vandaan? Welke belemmerende sleutelovertuigingen zitten Mark dan in de weg? En hoe kan hij hiermee anders omgaan?
Levensloop
In de eerste coachsessie bespreken we de autobiografie die Mark schreef. De bedoeling is dit in maximaal vier A4’tjes op te schrijven, maar Mark heeft een kunstwerk van tien A4’tjes ingeleverd. In het traject zijn het naast zijn inhoudelijke levensloop dit soort aanwijzingen van uitvoerigheid en extremiteit die mij als coach extra inzichten opleveren over het denken en doen van mijn coachee. Zo komt in zijn levensloop ook naar voren dat hij een zo goed mogelijk mens probeert te zijn. Dat lukt helaas niet altijd, vindt hij van zichzelf. Bovendien heeft hij dagelijks problemen waar hij mee worstelt en hij is niet altijd tevreden met zijn oplossing. 'Ik kan dan erg teleurgesteld zijn in mezelf. Heb soms zelfs een hekel aan mezelf. Mijn mentale weerbaarheid is laag. Ik kan slecht om gaan met tegenslagen. Mijn normen en waarden liggen hoog. Zeker voor mezelf! Ik ben niet snel trots op mezelf. En als ik het al ben, dan is het meestal van korte duur. Ik kan niet lang genieten van succes. Er gaat altijd wel iets knagen. De twijfel en de onzekerheid slaan dan weer toe. Weg plezier, weg tevredenheid.’ Het patroon dat hem al heel lang achtervolgt, leidt steeds weer naar teleurstelling.
Inzicht mindset met NLP, RET, TA, Positieve Psychologie en Voice Dialogue
Mark is een gedreven en sociaal mens. Iemand met een hoog verantwoordelijkheidsgevoel. Met enorme discipline, veerkracht en er zit beslist, in voetbaltaal uitgedrukt, ‘een goeie kop’ op bij hem. Althans voor de buitenwacht. Binnenin is hij wel knetterhard, voor zichzelf. Hij heeft een aantal destructieve sleutelovertuigingen in het script van zijn levensloop. Hij gaat overduidelijk gebukt onder een Umfeld van negatieve, belemmerende overtuigingen. Hij heeft last van een zogeheten innerlijke criticus, die op zijn schouder staat te roeptoeteren en hem voortdurend onderuithaalt. We verkennen zijn coachvraag met invalshoeken uit de NLP, TA en positieve psychologie. Maar met de speelse methode Voice Dialogue komt de echte bewustwording. Deze methode helpt hem zijn innerlijke dialoog te begrijpen en het web te ontwaren waarin hij verstrikt is geraakt. Voice Dialogue is een in Amerika ontwikkelde coachmethode en mede gebaseerd op het werk van Carl Jung. Het gaat over het orkest van de primaire ikken, onderontwikkelde en verstoten ikken. De vele subpersonen die bij ieder aanwezig zijn en die opgespoord worden door ermee in gesprek te gaan.
In een verslag over onze coachsessies met Voice Dialogue-reflecties schrijft Mark:
Het feit dat ik een heel boek – Ik (k)en mijn ikken – heb gelezen, is al een overwinning op zich, haha. Ik als buschauffeur, haha!
De ikkenmanager. Ik had al een overzicht gemaakt van mijn primaire ikken, mijn verstoten of onteigende ikken en mijn onontwikkelde ikken. Mijn grootste kwelgeest is mijn ‘innerlijke criticus’, waarin de echo van mijn vader doorklinkt. De pleaser, de pusher en de perfectionist zijn hierdoor ontwikkeld. Primaire ikken die mij beschermen tegen de buitenwereld. Altijd aardig doen tegen anderen, altijd hard werken en altijd alles perfect willen doen. Als ik niet aardig ben, niet alles af heb of als niet alles perfect is, dan voel en ‘hoor’ ik heftige afwijzing van de innerlijke criticus. Die vermaledijde duim omlaag… Al die jaren is het ‘goed’ gegaan. Het heeft me veel gebracht, maar ook veel gekost. Nu is het klaar en ga ik er alles aan doen om al mijn ikken toe te laten. Zeker de verstoten en onteigende ikken, maar ook de onontwikkelde ikken. Alles in de bus en er een gezellige boel van maken. Weer plezier hebben en tevreden zijn met wat ik doe. Ik moet, nee mag, alle ikken verwelkomen en respecteren. Sommigen hebben me ook veel gebracht, en dan denk ik aan mijn ikken zoals de ‘Afdwinger’ en de ‘Plezier-Piet’. Om een betere regisseur van leven en loopbaan te worden, zal ik bewuste keuzes moeten maken. Mijn ikken rangschikken en allemaal in hun waarde laten. Innerlijke rust vinden en die innerlijke rust omzetten in positieve dingen, waar ik goed in ben én die ik leuk vind. Bewuster leven in het hier en nu en niet te veel meer terugkijken. Iedere dag uitgerust, vol goede moed, vol vertrouwen en zonder waardeoordeel de dag tegemoet treden. Daar kan ik dan mijn ziel en zaligheid in stoppen. Gezin, werk en voetbal. Die volgorde van belangrijkheid.
Wat opvalt in de coachgesprekken is dat er ook veel beeldspraak is over voetbal: opstellingen, bekende voetbaltrainers, topvoetballers en posities in het veld komen veelvuldig ter sprake. Gebruikmaking van metaforen en beroemdheden helpt Mark bij het bewuste voornemen om zijn primaire ikken meer ‘in de achterhoede’ te zetten en de onderontwikkelde en verstoten ikken meer in de ‘voorhoede’.
Achterhoede:
- Innerlijke Criticus: 'Zeiksnor'(Johan Derksen)
- Pleaser ‘Slijmbal’
- Pusher ‘Slavendrijver’
- Perfectionist ‘Mr. Perfect’
Nieuw in de voorhoede:
- Interne Coach of Intensive Care 'Klopp' (Jurgen Klopp)
- Voor jezelf opkomen, hier ben ik! ‘McGregor’
- Rust ‘Romário’
- Levensgenieter ‘Best’ (naar George Best)
Het coachtraject van Mark, dat in totaal 10 sessies in beslag nam, was er helemaal op gericht om hem te versterken in zijn zelfvertrouwen, mildheid, innerlijke stimulans en positieve zelfcoaching. Als we naar Mark kijken, zien we een terugkerend patroon van extreme (onbewuste) bewijsdrang. In elk voorbeeld, elke praktijksituatie die hij beschrijft, zien we dit terugkomen. Door gerichte werkvormen en invalshoeken uit TA, RET, NLP en Voice Dialogue heeft Mark dit hardnekkige euvel ook doorzien en weten te doorbreken.
De grote les: doorzien en doorbreken van de dubbele paradox
De eerste paradox is dat Mark door zijn routine en overlevingsmodus van overdrive het tegenovergestelde van zijn hogere doel bereikt, te weten waardering en zich oké en welkom voelen. De tweede paradox is dat zijn hobby voetbal en bijbaan als hoofdtrainer van een A-selectie, waar onmiskenbaar zijn grote passie ligt, hem in een mentaal onveilige en stress verhogende situaties bracht. Door zijn promoties en nieuwe uitdagingen komt hij gevoelsmatig in de gevarenzone, waardoor de bedoeling – namelijk ontspanning, plezier en flow – steeds meer onder druk komen te staan … In het levensdomein hoofdtrainer in de voetbalsport, wat hem zoveel passie geeft, liggen dus ook de grootste psychologische boobytraps. Hoe hij ook verlangt naar comfort, door de toevlucht naar zijn comfortzone voelt hij zich juist vaak sterk het tegenovergestelde van comfortabel. De zware opdracht voor hem was het tij te keren. Op weg naar zijn eigen meesterschap. In het belang van zijn eigen vitaliteit en (levens)geluk.
Naschrift: thermometer na 1,5 jaar
Anderhalf jaar later heeft hij een nieuwe baan. Werkt beslist niet meer in de avonden en heeft een veel betere balans in zijn werk en privéleven. En ondanks ‘normale’ ups en downs heeft hij zichzelf veel meer omarmd. Met andere woorden, hij heeft zijn eigenwaarde op een aanvaardbaar niveau gekregen, zit veel beter in zijn vel en voelt dat hij mentaal echt stappen gezet heeft. Want voor veel mensen kleine stappen lijken, waren voor Mark reuzenstappen. Zijn welzijn, vitaliteit en mentale weerbaarheid verschillen als dag en nacht!
Wie in zijn comfortzone blijft zitten, zal nooit groeien.
Mindset is alles. Het herijken van je mindset is vaak de kern van je gewenste groei en verandering. Transformatie zit echt niet in tips, trics en tools. Maar in een stimulerende, helpende en groeimindset. Jouw gevoels- en denkwereld onder de waterlijn dus. En besef: de mindset die je in het verleden comfort bracht, kan ook je grootste tegenstander worden!
De mindset die veel comfort bracht, is vaak ook je toekomstige tegenstander.
Doorpakken?
In mijn coachkamer of tijdens onze leiderschapstrainingen gaat het steevast over het thema mindset. Wil je aan de slag met een stimulerende, helpende en groeimindset met 1-op-1 coaching? Klik HIER voor meer informatie.
Of volg je liever een training in een groep met gelijkgestemden of mensen met dezelfde herkenning en vragen, klik HIER voor meer informatie over de training 'Versterk je mindset'.
